Poytaxtdagi mashhur Oloy bozorining orqa tarafida joylashgan bu dzyudo klubi 2025-yil bahorida ish boshladi. Shunga o‘xshash klub ochish Diyoraning ko‘p yillik orzularidan biri edi. Uning Olimpiadadagi muvaffaqiyati ko‘plab qizlarda dzyudoga qiziqish uyg‘otdi. Ayniqsa qiz farzandini ushbu sport turiga berish niyatidagi ota-onalarning O‘zbekiston dzyudo federatsiyasiga murojaatlari sezilarli ko‘paydi. Shundan so‘ng federatsiya rahbari Azizjon Kamilov mazkur dzyudo klubini ochish taklifi bilan chiqdi, Diyora esa bu g‘oyani bajonidil qo‘llab-quvvatladi.

“Zalni ta’mirlash taxminan ikki oy davom etdi. 2025-yil fevralida ochilish marosimi bo‘ldi. O‘sha kuni ham federatsiyamiz raisi Azizjon Kamilov, Ijtimoiy himoya milliy agentligi direktori o‘rinbosari Shahnoza Mirziyoyeva kabi yaqin insonlarim yonimda bo‘ldi.

Klubimiz Toshkentning qoq markazida joylashgan, bu nafaqat men uchun, balki bu yerga qatnayotgan bolalar uchun ham juda qulay. Zalimiz katta, shu bois bolalar ham ko‘p — 300 ga yaqin. Aslida bu yerda 400 ga yaqin sportchi ham shug‘ullanishi mumkin.

Dzyudo yakka kurash sport turi bo‘lgani uchun murabbiy har bir bola bilan individual ishlashi kerak. Lekin bitta murabbiy — 300 ni qo‘ya turing — 100 nafar bola bilan ham shug‘ullanishga ham ulgurolmaydi, natija ko‘rsatish haqida gapirmasa ham bo‘ladi.

Shuning uchun klubimizda hozircha olti murabbiy — uch nafar erkak va yana shuncha ayol ustoz ishlayapti. Hammasi xalqaro toifadagi sport ustalari, terma jamoa muhitini ko‘rgan, ayni vaqtda, bolalar bilan qanday ishlash kerakligini ham biladi.

Murabbiylarimizga bir gapni muntazam takrorlayman: biz shunchaki havaskor sportchilarni emas, balki terma jamoa safida O‘zbekiston sharafini katta-katta musobaqalarda himoya qiladigan dzyudochilarni tayyorlashimiz kerak", — deydi Keldiyorova.

Klubda mashg‘ulotlar ikki smenada o‘tkaziladi. Bu yerga asosan avval sport bilan shug‘ullanmagan bolalar qabul qilinadi. 5 yoshli bolalar guruhlari ham bor, ammo ularga alohida e’tibor kerakligi bois bu guruhda joylar soni cheklangan. Biroq 7 yoshdan 13 yoshgacha bo‘lganlar uchun qabul davom etyapti. Mashg‘ulotlar pullik, klub o‘z xarajatlarini mana shu to‘lovlar orqali qoplaydi.

“Yosh bolalar bilan ishlash oson emas. Ularga yozish-chizishdan ham ko‘ra sport sirlarini o‘rgatish qiyinroq. Chunki bunda bola o‘z tanasini boshqarishi kerak. To‘g‘risi, boshida, birinchi ikki-uch oyda murabbiylarimizga ham qiyin bo‘ldi. Chunki klubimizga kelayotgan bolalar ham, ularning ota-onalar ham dzyudo nimaligini, mashg‘ulotlar qanday o‘tishini bilmasdi. Vaqt o‘tib, bolalarni musobaqalarga ham olib chiqa boshladik. Natijalarni ko‘rib quvonyapmiz, to‘g‘ri yo‘ldaligimizdan xursandmiz.

Klub a’zolarining 40 foizi qizlar. Dzyudo ko‘proq erkaklarga xos sport turi bo‘lgani uchun o‘g‘il bolalar soni biroz ko‘proq. Ammo klubimizda dzyudochi qizlarni ko‘paytirish niyatidamiz. 8-mart bayrami arafasi qizlar uchun ilk katta ochiq chempionat o‘tkazishni rejalashtirib turibmiz. Unda Toshkent shahri va hududlardan keladigan opa-singillarimiz ham qatnashadi, faqat qizlar uchun mo‘ljallangan musobaqa bo‘ladi. Shu zalimizda faqat xotin-qizlar ishtirokidagi musobaqalarni yo‘lga qo‘yib olsak, keyinchalik bu yaxshi an’anaga aylanib qoladi.

Avgust oyida ona bo‘lganim uchun sportga birdan, to‘laqonli qayta olmayman. Hozir asosan reabilitatsiya mashg‘ulotlarini qilyapman. Kuniga ikki soat vaqtim sport klublarida o‘tadi. 17-maktabdagi bu zalga haftasiga uch marta kelib, mashg‘ulot o‘tkazaman. Zal videokuzatuv bilan qamrab olingan, shu bois qolgan vaqtda klub faoliyatini telefon orqali kuzatib boraman.

Reabilitatsiyadan so‘ng, 2026-yil yanvaridan tatamiga to‘liq qaytish niyatidaman. Har oyda bir sportchilar uchun mahorat mashg‘ulotlari o‘tkazish rejam bor. Shuningdek, tug‘ilib o‘sgan yurtim — Pastdarg‘omning Juma shaharchasida ham dzyudo klubi ochmoqchimiz", — deydi Diyora Keldiyorova.

Samarqand viloyatining Pastdarg‘om tumanidagi Juma shaharchasida oddiy o‘zbek oilasida tug‘ilgan Diyoraning bolaligi ko‘proq sport muhitida o‘tgan. U oiladagi to‘rt farzandning to‘ng‘ichi bo‘lib, onasi bog‘cha tarbiyachisi, otasi esa paxta tozalash zavodi ishchisi edi.

Diyora buvisi, ya’ni dadasining onasi Gulsara Quvondiqova tufayli sport olamiga kirib kelgan.

“Dzyudoning inson uchun foydali jihatlari juda ko‘p. Men uchun dzyudo, bu — hurmat. Har bir jang rey, ya’ni ta’zim bilan boshlanib, ta’zim bilan tugaydi. Musobaqa boshlanish arafasida tatamiga, so‘ngra hakamlarga rey beramiz. Hatto raqiblar bir-biriga egilib ta’zim qiladi.

Jang natijasi qanday bo‘lishidan qat’iy nazar musobaqadan keyin ham shu holatni takrorlaymiz. Murabbiylar ham tatamiga chiqqanida o‘zaro rey beradi. Shu tariqa dzyudochilar tarbiyalanadi — boshqalarni, hatto u raqibing bo‘lsa ham, hurmat qilish muhimligi uqtiriladi. Hatto kimonongizga ham hurmatda bo‘lib, uni taxlab, yuqori joyga qo‘yishni odatga aylantirasiz.

Dzyudo aslida “yumshoq yo‘l” degan ma’noni anglatishini ko‘pchilik bilmaydi. Siz raqibni yumshoq yo‘l bilan yiqitishingiz, bunda unga jarohat yetkazmasligingiz lozim. Biz tatamida bir-birimizni tepmaymiz, urmaymiz, qo‘pol harakatlar qilmaymiz: raqibimizni yengillik bilan o‘z yo‘liga o‘zini yiqitishimiz zarur.

Bu sport turida nafaqat jismoniy harakat va texnika, balki aql ham katta rol o‘ynaydi. Dzyudo shaxmatga o‘xshaydi: kim to‘g‘ri taktikani tanlasa, o‘sha g‘alaba qozonadi. Jangda soniyalar ham juda muhim hisoblanadi. Soniyaning oniy bir lahzasida yo mag‘lub bo‘lasiz, yoki g‘alaba qozonasiz".

Diyora 2024-yili Parijda bo‘lib o‘tgan yozgi Olimpiya o‘yinlariga salkam uch yil jiddiy hozirlik ko‘rdi. Ungacha Gran-pri musobaqalari, jahon chempionatlarida qatnashib, Olimpiadaga bosqichma-bosqich ham ruhan, ham jismonan tayyorlanib bordi. Bu “tayyorgarlik davri” ichida u kamida bitta unutilmas voqeani ham boshdan kechirgan.

“Bokuda bo‘lgan katta musobaqada tizzamdan jarohat olgandim. Jarohat jiddiy emasdi. Shu bois mashg‘ulotlarga odatdagidek qatnayverdim. Bir kuni sahar soat 05:00 larda qattiq og‘riqdan uyg‘onib ketdim. Suv ichmoqchi bo‘lib o‘rnimdan tursam, oyog‘imni bosolmayapman.

Chala uyg‘oq holda avvaliga nima bo‘layotganini unchalik tushunmadim. Keyin birdan miyamga urdi: “Olimpiada yaqin!”. Shundan so‘ng shifokorimizga qo‘ng‘iroq qilib, holatni aytdim. Ular darhol yetib kelib, tekshirib, davolashni boshlab yubordi.

O‘shanda Instagram’da o‘tirsam, “Olimpiadaga 150 kun qoldi” degan rasm chiqib qoldi… O‘sha holat nafaqat menga, balki turmush o‘rtog‘imga ham kuchli ta’sir qildi — ikkimiz ham kuchli stressga tushib qolgandik. Bu voqeani ota-onalarimizga ham aytmaganmiz. Bir-birimizni qo‘llab-quvvatlab, bu sinovni ham yengib o‘tdik. O‘sha jarohatdan qutilishimga besh hafta vaqt ketgan.

Avval, 2021-yili Tokio Olimpiadasida qatnashganim tufayli bunday yirik musobaqada sportchiga qanday bosim bo‘lishini juda yaxshi bilardim, bu borada tajribam bor edi. To‘rt yilda bir bo‘ladigan musobaqada medal olishni har bir sportchi xohlaydi, albatta. “Xatoga yo‘l qo‘ysam, bu kunlarni yana to‘rt yil kutishimga, yanada ko‘proq, kuchliroq mehnat qilishimga to‘g‘ri keladi”, degan o‘y-xayollar bo‘ladi — sportchi uchun eng katta bosim mana shu.

Shu sababli ruhan tayyorgarlik ko‘rish juda muhim. Terma jamoamiz psixologi Lola opa Sultanova bilan Tokiodan keyin qattiq ishladik. Har bir bosqichda yonimizda turib yoki telefon orqali bo‘lsa ham ruhan tayyorlab bordi. Opa Parijdagi O‘yinlarda ham yonimizda bo‘ldi. Har bir chiqishimdan avval murabbiyim men bilan qanday ishlasa, psixolog ham undan kam bo‘lmagan darajada ishladi, muvaffaqiyatga erishish uchun jamoaviy harakat qildik.

Yaponiyalik Uta Abe bilan 2023-yilgi jahon chempionati finalida ham jang qilgandim. Uning taktikasi, harakteridan xabardor edim. Shunga qaramay, Olimpiadadagi hal qiluvchi jangdan avval Abening boshqa janglarini ham internetdan ko‘rib, yutuq va xatolarini tahlil qildik.

Abe bilan bo‘lgan jangdan keyin uning yig‘lagani aks etgan videolar tarmoqlarda tarqalib, muhokamalarga sabab bo‘ldi. Ayrimlar mendan: “Unga achindingizmi?”, deb ham so‘radi. Sportda raqibga nisbatan achinish kerak emas, deb o‘ylayman. O‘zim ham Olimpiadagacha ko‘p musobaqalarda yutqazganman, shuncha mehnat qilib, ter to‘kib, natijaga erisha olmasangiz, alam qiladi, albatta.

Agar Abening o‘rnida bo‘lganimda men ham yig‘lardim. Chunki Olimpiada uchun qilingan mehnat va qiyinchiliklarni faqat o‘zingiz, yaqinlaringiz va murabbiylar biladi, xolos. Boshqalar tasavvur ham qilolmaydi".

Diyora Keldiyorova 2024-yil avgustidan buyon Ijtimoiy himoya milliy agentligining gender tengsizligi va bolalarga nisbatan zo‘ravonlikka qarshi kurashish bo‘yicha maxsus vakili hisoblanadi. U mazkur tashkilotdagi faoliyati davomida zo‘ravonlikka uchragan xotin-qizlar bilan muloqot qilib, ularning ichki qo‘rquvini yengishga va o‘ziga bo‘lgan ishonchini oshirishga yordamlashadi.

“Jamiyatimizda hali ham xotin-qizlarga nisbatan ishonchsizlik, turli stereotiplar mavjud. Shaxsan o‘zim Parijdagi Olimpiya o‘yinlaridan keyin o‘zbek xotin-qizlari, an’anaviy oilaviy qadriyatlarni saqlagan holda, istalgan sohada cho‘qqiga chiqishi mumkinligini isbotladim va bu borada namuna bo‘la oldim, deb o‘ylayman.

Ijtimoiy himoya milliy agentligi huzurida Ayollarni reabilitatsiya qilish va moslashtirish markazlari bor. U yerlarda zo‘ravonlikka uchragan ayollar uchun barcha sharoitlar yaratilgan, olti oygacha o‘zi va farzandlari bilan birga ushbu markazlarda yashab, hunar ham o‘rganishi mumkin. Bu markazlarga murojaat qilayotgan opa-singillarimizning deyarli barida o‘ziga ishonch yetishmaydi, ular chuqur depressiyada yashaydi. Men ham, psixolog va huquqshunoslar qatorida, ular bilan suhbatlashib, motivatsiya berishga, o‘ziga ishonchini oshirishga harakat qilaman.

Bundan tashqari, agentlik o‘tkazadigan turli tadbirlar, uchrashuvlarda ham ayollar bilan suhbatlashaman. Bizning vazifamiz — ayollarning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlash va ularning kuchli bo‘lishiga yordamlashish", — deydi u.

Diyora gender tengligi deganda xotin-qizlarning ham erkaklar singari ta’lim olishi, karera qilishi, o‘zi qiziqadigan har qanday sohada to‘siqlarsiz muvaffaqiyatga erishishini tushunadi. Uning o‘zi ham sportdagi faoliyati davomida bir necha marta jinsi nuqtai nazaridan kamsitishga duch kelgani bois xotin-qizlarni faol qo‘llab-quvvatlash tarafdori.

“2023-yilgi Osiyo o‘yinlarida bir qancha erkak sportchilar qatori men ham oltin medalni qo‘lga kiritgan edim. Ammo federatsiyada rag‘batlantirish paytida erkak sportchilarga ko‘proq e’tibor qaratilgan. O‘shanda menga alam qilgandi, buni diskriminatsiya sifatida qabul qilganman. Holat yuzasidan e’tiroz bildirganimdan keyingina: “Uzr, esimizdan chiqib qolibsiz”, deyishgan. O‘sha vaziyat ko‘p narsani ijobiy tarafga o‘zgartirgan.

Afsuski, gender tengligi tushunchasini noto‘g‘ri talqin qiluvchilar, hatto undan qo‘rqadiganlar ham bor. Ayolning oilasidagi vazifalaridan tashqari jamiyatda ham o‘z o‘rni bo‘lishi, qiziqqan sohasi bo‘yicha bilim olishi yoki mehnat qilishi, shaxs sifatida shakllanishi kerak. Shaxsan o‘zim har bir ayol ham oilani, ham karerani birdek ushlab, katta yutuqlarga erishishi mumkin, deb hisoblayman. Buning uchun ayollarga ishonish, ularga imkon berish va qo‘llab-quvvatlov kerak, xolos", — deydi u.

Oyijon (qaynonasi — tahr.) va dadajon (qaynotasi — tahr.) ham dzyudochi farzandni tarbiyalagani uchun bu sport turining qiyinchiliklari, natija ko‘rsatish oson emasligini yaxshi tushunishadi. To‘ydan oldin ham, keyin ham sportdagi rejalarim, bu yo‘lda meni qo‘llashlarini so‘raganmiz. To‘yimizdan bir hafta avval Turkiyaning Ko‘nya shahrida bo‘lgan Islom birdamligi o‘yinlarida qatnashib, oltin medalni qo‘lga kiritganman. To‘ydan ikki kun o‘tib esa Italiyaga o‘quv-mashg‘ulotiga uchib ketganman.

Qaynota va qaynonam har doim menga ishonib, imkon berishadi. Xorazmga kelin bo‘lib borganimda ham kuniga ikki mahal bemalol mashg‘ulotga borib kelardim. Shunday turmush o‘rtog‘imning borligi eng katta yutug‘im, deb o‘ylayman. U ota-onasiga vaziyatni to‘g‘ri tushuntirgani uchun ham kelinlik uyimdagilar ham meni qo‘llab-quvvatlaydi. O‘zimni eng baxtli ayollardan biri deb hisoblayman".

“Men sayohatni, dunyo kezishni juda yoqtiraman. Sport tufayli ko‘p mamlakatlarda bo‘ldim, turfa madaniyat va tarix bilan tanishdim. Yevropaning deyarli barcha mamlakatlarida bo‘lganman. Endi Afrika va Amerika tomonlarga ham bormoqchiman.

Chet elga birinchi safarim Rossiyaga bo‘lgan. Lekin men tez-tez borishni istaydigan davlat, bu — Yaponiya. Kunchiqar mamlakat odamlarining madaniyati, xotirjam va sokinligi juda yoqadi.

Toshkentda bo‘lganimda Botanika bog‘iga borib, oilaviy sayr qilishni yaxshi ko‘ramiz. Shuningdek, bir oyda kamida bir-ikki marta tog‘larga chiqishga ham harakat qilamiz. Chunki toza havo va sokinlikda odamning charchoqlari chiqib, energiyaga to‘lib qaytadi".