1. Агар ўзимни мактаб битирувчиси деб тасаввур қилсам, аввало, вақт — энг муҳим ресурслиги, у чеклангани ва унинг ўрнини ҳеч қачон қайта тўлдириб бўлмаслигини эслатган ҳолда, унинг қадрига кўпроқ етиш ҳамда ундан янада унумлироқ фойдаланишни ўзимга маслаҳат берган бўлар эдим.
2. Учта энг муҳим ҳислат:
Танқидий фикрлаш ва интеллектуал камтарлик. Сунъий идрок, технология ривожланаётган даврда янги маълумотларнинг яратилиши, уларнинг тарқатилиши ва қабул қилиш тезлиги кундан-кунга тезлашиб бормоқда. Эски авлоддан фарқли ўлароқ, янги авлодда тескари муаммо мавжуд — маълумотлар ҳаддан зиёд кўп, улар орасида фейклар ва қасддан ёлғон устига яратилганлари ҳам чексиз.
Шунинг учун маълумотни холисона таҳлил қилиш, тарафкашлик мавжудлигини ҳис қилиш ва ишончли далиллар тақдим этилганда фикрни ўзгартира олиш қобилияти жуда муҳимдир. Инсонда ўзи аввалдан ишонган нарсасини тасдиқловчи маълумотларга шубҳа билан қараш, турли нуқтаи назарларни излаш ва бирор нарсани билмаганида, уни тан олиш — катта ҳислат.
Мен доимо билмаган нарсамни билмайман дейишга ва у ҳақида ўрганишга ҳаракат қиламан. Менда ҳатто биламан деб ўйлаган нарсамни ҳам билмайман дейиш позицияси доимо мавжуд.
Узлуксиз ўрганиш ва меҳнат. Тез ўзгарувчан ва шиддат билан ривожланаётган дунёмизда мослашувчанлик ва узлуксиз ўрганиш энг катта бойликлардан биридир. Ёшлар муваффақиятга бир зумда етиш эмас, балки вақт мобайнида изчил ҳаракат қилиш, янги кўникмаларни ўзлаштириш орқали етишиш мумкинлигини тушунишларини ҳоҳлар эдим.
Инглиз тилида integrity деган сўз бор — у поклик ва ҳаллоликни англатади. Мана шундай ўзгармас ахлоқий принциплар ва ҳалоллик (integrity) ҳислати ёшларда бўлиши керак, деб ўйлайман. Инсонларга қисқа эришилган ва қоидаларни чеклаб ўтилган муваффақиятлар мукофотланадигандек туюладиган даврда, муваффақият учун ўз виждонидан, ахлоқий принциплар ва ҳалоллик (integrity)дан воз кечмаганлар кескин ажралиб туради. Бу ҳатто, ҳеч ким сезмаса ҳам, кўрмаса ҳам, тўғри иш қилиш, қийин бўлса ҳам ҳақиқатни айтиш ва ҳатто ноқулай бўлса ҳам мажбуриятларни бажариш кераклигини англатади.
3. Сизнинг авлодингиз ақлбовар қилмайдиган имкониятларга эга, ҳар қачонгидан ҳам энг яхши даврда улғайяпсизлар, деб ўйлайман. Бугунги кунда инсоният иқтисодий фаровонлик, саломатлик, умр кўриш давомийлиги, имкониятлар бўйича ҳатто бир-икки авлод олдин ҳам тасаввур қилиб бўлмайдиган даражадан баҳраманд бўлмоқда. Лекин муваффақият барибир ўша абадий фазилатларни талаб қилади: меҳнатсеварлик, ҳалоллик, сабр-тоқат ва донолик. Буни эрта тушунганлар бахтли ва муваффақиятли ҳаётни яратади.
Янги ҳаётга қадам қўяр экансиз, барқарор ўсишни таъминлайдиган асосий нарсаларни ҳимоя қилинг: уйқу, саломатлик, ҳаракатланиш ва спорт, оила, ҳақиқий дўстлик ва ахлоқий принциплар. Ҳаётингизнинг келгуси йиллари жараёнларни (масалан, сунъий идрок орқали) осонлаштирувчи ва тезлаштирувчи ечимларга тўла бўлади. Ён-атрофдагилар, тенгдошларингиз доим сиздан муваффақиятлироқ, даромади кўпроқ ёки омадлироқ бўлиб туюлиши мумкин, айниқса ижтимоий тармоқларда. Сиз ўз йўлингизга диққат қилинг, бошқаларнинг суръатига эмас. Ҳар бир инсоннинг ҳаёти ўзига хосдир ҳамда ижтимоий тармоқлар ва ҳикоялар орқали сиз уларнинг курашлари, зиддиятлари ва муваффақиятсизликларини эмас, балки фақат ёрқин лаҳзаларини кўраётган бўлишингиз мумкин.
Тез муваффақиятга эришиш, даромад олиш ёки исталган мақсадга эришиш учун ҳеч қачон қисқа ва нопок йўлларни танламанг. Бировларни алдаш, имтиҳонларда кўчириш, ёлғон устига муносабат ва шерикчиликни қуриш ҳамда бошқаларнинг меҳнатини ўзимники деб ўғирлаш, ғирромлик қилиб бўлса ҳам мақсадга етиш каби васвасага соладиган онлар сон-саноқсиз бўлади. Ушбу васвасаларга бутунлай қарши туринг, поклигингизни, обрўингизни сақланг. Поклик ишончни мустаҳкамлайди, ишонч эса барча мазмунли муносабатлар ва муваффақиятларнинг асосидир!