Ўзбекистон аҳолисининг қарийб ярми, яъни тахминан 18 миллион киши қишлоқ ва аҳоли кам яшайдиган пунктларда яшайди. Аксарият одамлар чорвачилик ёки фермерлик билан шуғулланади, сут маҳсулотлари тайёрлайди ва ўз қишлоқларининг афсона ва ривоятларини оғиздан оғизга етказади. Бир нарса аниқ — у ерларда ҳаёт ўз ҳолича кечади ва ўзига хос жиҳатларга эга.
Afisha Media Uzum Market билан мамлакатнинг кичик, аммо шу билан бирга қизиқарли аҳоли пунктларига саёҳатга чиқди. Ҳа, миллий маркетплейснинг курьерлари бу ерга – Нанайга ҳам буюртма ташийди.
Тошкент вилоятида Нанай деб аталадиган жой бор. Бу Чорвоқ сув омборининг шарқий қисмидаги қишлоқ бўлиб, у ерда инсон кўп минг йиллардан бери табиат билан моҳирона қўшничилик қилиб келади. Сўз этимологик жиҳатдан икки қисмга бўлинади: «на» — ер ва «най» — одам. «Ер одами» таърифи жойни ва унда яшовчи одамларни жуда яхши тавсифлайди.
Нанай Тошкентдан икки соатлик масофада, Ўзбекистон аҳолиси яхши кўрадиган «бочкалар»нинг нариги томонида жойлашган бўлиб, унда кўплаб ранг-баранг манзаралар, афсоналар ва ҳикоялар мавжуд. Бугун тепаликлар, ёнбағирлардаги уйлар ва тоғ тизмаларига қараган «кичкина Швейцария» ҳақида сўз боради.
Afisha Media Uzum Market билан мамлакатнинг кичик, аммо шу билан бирга қизиқарли аҳоли пунктларига саёҳатга чиқди. Ҳа, миллий маркетплейснинг курьерлари бу ерга – Нанайга ҳам буюртма ташийди.
Тошкент вилоятида Нанай деб аталадиган жой бор. Бу Чорвоқ сув омборининг шарқий қисмидаги қишлоқ бўлиб, у ерда инсон кўп минг йиллардан бери табиат билан моҳирона қўшничилик қилиб келади. Сўз этимологик жиҳатдан икки қисмга бўлинади: «на» — ер ва «най» — одам. «Ер одами» таърифи жойни ва унда яшовчи одамларни жуда яхши тавсифлайди.
Нанай Тошкентдан икки соатлик масофада, Ўзбекистон аҳолиси яхши кўрадиган «бочкалар»нинг нариги томонида жойлашган бўлиб, унда кўплаб ранг-баранг манзаралар, афсоналар ва ҳикоялар мавжуд. Бугун тепаликлар, ёнбағирлардаги уйлар ва тоғ тизмаларига қараган «кичкина Швейцария» ҳақида сўз боради.
Ҳозирги Ўзбекистонда Нанай номли иккита қишлоқ бор. Пском дарёсининг ўнг қирғоғида жойлашган қишлоқдан ташқари Фарғона водийсида, Наманганга яқин жойда яна битта қишлоқ бор. Афсоналардан бирида айтилишича, узоқ вақтлар олдин Намангандаги қишлоқ аҳолиси қаттиқ жанжаллашган ва уларнинг бир қисми ўз она юртларини тарк этишга мажбур бўлган. Тоғларда кезиб юргач, халқ Пском дарёси бўйида қулай бир водий топган ва бу ерда она юрти Нанай деб аталадиган қишлоқ қурган.
Нанай қандай пайдо бўлган?
«Нанай аҳолисининг деярли барчаси этник тожиклардир. Шунинг учун қишлоқ номи келиб чиқишининг бир нечта версиялари бор. Тожикча "Нона" — "соф ва гўзал" ҳосилдорлик маъбудаси. Бошқасига кўра, "нана" — бу биринчи кўчманчиларни даволаган доривор ўтнинг номи. Учинчи афсонада эса "Нанай" номи "Нон ҳай"дан ўзгариб кетгани, яъни "нон ейиш", бу жумла янги жойда буғдойнинг биринчи ҳосили йиғиб олингандан сўнг енгиллашиш фарёди сифатида айтилган», — дейди қишлоқликлардан бири.
44-мактаб
«Мен нафақага чиққанман, мана 14 йилдирки мактабда қоровул бўлиб ишлайман. Мактабда 195 нафар ўқувчи ўқийди — бу қишлоқда қолганлари, илгари анча кўп эди», — дейди Тожиддин ака.
Нанайларнинг «катта кўчиши» атиги 400 йил олдин содир бўлган, натижада уларнинг қариндошлари Сариёғоч, Ғазалкент ва Фарғонага бориб қолиб, Нанайнинг ўзида атиги 1500 киши қолган.
Кейинчалик бу жой карвонсарой сифатида фойдалана бошланган, сўнг эса бутун бошли қишлоққа айланган.
Бироқ Тошкентнинг Нанай аҳолисининг ўзи келиб чиқишининг бошқа версияси тарафдоридир.
Уларнинг фикрига кўра, Нанай Македониялик Искандар «Зулқарнайн» ўз қўшини билан бу ердан ўтганидан бери мавжуд.
Айнан шу ерда у ўз армиясининг дам олиши учун истеҳком қуришни буюрган.
Кўприкка кириш олдидан қишлоқ манзараси очилади.
Сув омбори қирғоғида хўжаликлар, кўплаб дарахтлар ва тез-тез тутун кўринади — бу Нанай аҳолиси, улар ўз уйларини ўтин ёқиб иситади.
Сув омбори қирғоғида хўжаликлар, кўплаб дарахтлар ва тез-тез тутун кўринади — бу Нанай аҳолиси, улар ўз уйларини ўтин ёқиб иситади.
Автомобилда қишлоққа иккита йўл билан келиш мумкин — Жанубий йўл ва «пирамидалар» ёки чапдан сув омборини айланиб ўтадиган Шимолий йўл орқали.
Шимолдаги эгри-бугри йўлни танлаб, тартибга солинадиган кўприк орқали қишлоққа бориш мумкин. Назорат пости ходимлари тирбандликларни чеклаш учун кўприкдаги трафикни кузатади.
Шимолдаги эгри-бугри йўлни танлаб, тартибга солинадиган кўприк орқали қишлоққа бориш мумкин. Назорат пости ходимлари тирбандликларни чеклаш учун кўприкдаги трафикни кузатади.
Саёҳат иш куни ўтказилди, кўчада болалар камдан-кам учрарди, улар мактабда эди. Қишлоқда ёлғиз 44 рақамли мактаб бор.
Бу ерда хушфеъл ва хушмуомала қоровул Тожиддин ака очиқ чеҳра билан кутиб олади.
Мактаб орқасида футбол майдони кўзга ташланиб туради, яқин атрофдаги тепаликлар ажойиб манзара касб этади.
Бу ерда хушфеъл ва хушмуомала қоровул Тожиддин ака очиқ чеҳра билан кутиб олади.
Мактаб орқасида футбол майдони кўзга ташланиб туради, яқин атрофдаги тепаликлар ажойиб манзара касб этади.
Нанайликларнинг ташвиши
Иттифоқ даврида Мўминбой ака Кабардино-Болқорияда ҳунар ўрганиб, қайтиб келгач, қишлоқ хўжалиги, совхоз, ўрмон хўжалиги ва асаларичилик хўжаликларида ишлади.
Бироқ иш ҳақи ва «эртанги кун» учун маблағ етишмас эди, шунинг учун Мўминбой ака 1980 йилда юзлаб асалари уялари бўлган ўз фермасини очган. Бора-бора у ўз хўжалигини кенгайтириб, Нанайдаги биринчи тадбиркорга айланган.
Бироқ иш ҳақи ва «эртанги кун» учун маблағ етишмас эди, шунинг учун Мўминбой ака 1980 йилда юзлаб асалари уялари бўлган ўз фермасини очган. Бора-бора у ўз хўжалигини кенгайтириб, Нанайдаги биринчи тадбиркорга айланган.
Ўшанда у асални савдогарларга сотар эди, улар эса, ўз навбатида, ўз харидорларига сотарди.
Бугунги кунда Мўминбой ака бутун республикадаги доимий ва янги мижозларига тоза асал сотмоқда, аммо интернетдаги реклама орқали янада барқарор савдога чиқиш устида бош қотирмоқда. Айтишича, у келинини ўқитмоқчи, кейин эса масштаблаш ҳақида ўйлаб кўради.
Бугунги кунда Мўминбой ака бутун республикадаги доимий ва янги мижозларига тоза асал сотмоқда, аммо интернетдаги реклама орқали янада барқарор савдога чиқиш устида бош қотирмоқда. Айтишича, у келинини ўқитмоқчи, кейин эса масштаблаш ҳақида ўйлаб кўради.
- Сиз жуда ёш кўринасиз. Ёшингиз нечада?
- Қанча берасиз?
- Тахминан олтмишлар атрофи.
- Умуман олганда, мен 55 ёшдаман, — деди Мўминбой ака қовоғини солиб.
- Майли, ёшим етмишда! — хохолаб кулди мамнун асаларичи, — мен доим ҳаракатдаман, бунинг устига тоғ ҳавоси, асаларилар ва тирик асал мени тетиклаштириб туради. Шунинг учун анча ёш кўринаман.
Барча нанайликларнинг яна бир жонли афсонаси — асаларичи Мўминбой ака, унинг уйига меҳмонларни ғурур билан олиб бориш мумкин.
У 52 йиллик тажрибага эга профессионал асаларичи. Нанай қишлоғида асалнинг таъми ҳақида денгиз ҳақида қанча гапиришса, шунча гапиришади. Сиз денгизни кўрдингизми?
У 52 йиллик тажрибага эга профессионал асаларичи. Нанай қишлоғида асалнинг таъми ҳақида денгиз ҳақида қанча гапиришса, шунча гапиришади. Сиз денгизни кўрдингизми?
Ўткинчилар билан суҳбатдан безовталикнинг асосий сабаби ва Нанайнинг барча 1340 нафар аҳолисини ташвишга солаётган масала маълум бўлди.
Икки-уч ойдан бери Бўстонлиқ тумани қарори билан Нанай ва унга туташ ҳудудларни сайёҳлик йўналиши сифатида ривожлантириш режалаштирилгани сабабли чорва молларини кўпайтириш тақиқланган.
Икки-уч ойдан бери Бўстонлиқ тумани қарори билан Нанай ва унга туташ ҳудудларни сайёҳлик йўналиши сифатида ривожлантириш режалаштирилгани сабабли чорва молларини кўпайтириш тақиқланган.
Маҳаллий аҳолининг айтишича, жуда кўп оилалар чорвачилик билан шуғулланган, ўзлари учун қаймоқ, творог, қатиқ ёки ёғ тайёрлаб, оилаларни боққан. Чорвачилик туфайли болаларини Тошкентда ўқитишга пул тўлашга, тўй-ҳашамлар уюштиришга қурби етган.
Реклама ҳуқуқлари асосида.
Қишлоққа, шунингдек, чорва молларини боқишга тақиқнинг адолатлилик масаласини кўтарадиган саёҳатчи блогерлар ҳам тез-тез ташриф буюради.
Одамлар яхши хабар кутмоқда.
Одамлар яхши хабар кутмоқда.
«Афсонага кўра, сув бўйида, тепалик ёнбағрида бир вақтлар ғор пайдо бўлган, у ерда авлиё ёвузлар яқинлашганда яширинган ва сув кириш жойини уларнинг нигоҳидан яшириниб юқорига кўтарилган. Хавфсизлик таъминланиши биланоқ сув орқага чекинган ва Ғойиб ота ғордан бемалол чиқиб кетган», — дейди ҳоким ёрдамчиси.
Ғойиб ота афсонаси
Асаларичи Мўминбой ака
Йўлни давом эттириб, қишлоқ йўли орқали маҳалла қўмитасини топдик ва у ерда Нанай ҳокимининг ёрдамчиси Алишер ака Вакилов билан танишдик.
Амалдор барча маҳаллий одамларга хос меҳрибонлик билан ўз қишлоғини мақташга киришади.
Амалдор барча маҳаллий одамларга хос меҳрибонлик билан ўз қишлоғини мақташга киришади.
Нанайнинг ғарбий қисмида кенглиги 30 метр бўлган катта ғор ва унинг ўртасида кичик кўл бор.
Алишер аканинг сўзларига кўра, бу ерда қишлоқнинг энг машҳур диққатга сазовор жойларидан бири Ғойиб ота, номаълум авлиё ғори мавжуд:
Алишер аканинг сўзларига кўра, бу ерда қишлоқнинг энг машҳур диққатга сазовор жойларидан бири Ғойиб ота, номаълум авлиё ғори мавжуд:
