Zardushtiylikning eng qadimgi yodgorligi — Chilpiq qal’asining yoshi 2200-yildan ortiq. Chilpiq — tabiiy yumaloq tepalikning tepasida joylashgan, balandligi 15 metr va diametri 65 metr bo‘lgan tomsiz dumaloq minora. Zardushtiylar undan o‘lganlarni ko‘mish uchun foydalangan. Qolganlari minorada yirtqich qushlarga yem bo‘lish uchun qoldirilgan. Keyinchalik suyaklar tuproqqa ko‘milgan sopol idishlar — ossuariylarga to‘plangan. Ushbu dafn usuli zardushtiylik falsafasi bilan bog‘liq bo‘lib, u o‘liklar chirigi bilan yerni bulg‘ashni taqiqlagan.
Bu yerda jamoa kemper — g‘ildirakli uyda butun Osiyo bo‘ylab sayohat qilayotgan avstriyalik sayyohlar — Tom va Stefani bilan tanishdi. Zardushtiylik yodgorligi yonida ulardan boshqa hech kim yo‘q edi, chunki sayyohlik mavsumi tugagandi. Ularning so‘zlariga ko‘ra, germaniyalik do‘stlari ularga bu diqqatga sazovor joyni tavsiya qilgan:
“Biz Orol dengizida, Mo‘ynoqda bo‘ldik. Quruq qum ostida qayiqlarni ko‘rish juda qayg‘uli edi. Bu joy, Chilpiq minorasi 2000-yildan ortiq vaqtdan beri mavjudligiga ishonish qiyin”.
Dastlab minoraga tepalikda o‘yib yasalgan zinali 20 metrlik zinapoya olib borilgan. Minora poydevoridan daryo tomonga o‘tish yo‘li bo‘lgan. Minora atrofida va uning ichida sopol va tosh ossuariylar topilgan bo‘lib, ularning ba’zilarini bugun Nukus va Toshkent muzeylarida ko‘rish mumkin.
Reklama huquqlari asosida.
Bu yerlarga arablar kelgach, minora qayta qurilgan, keyin esa IX-X asrlarda Qadimgi Xorazm gullab-yashnagan davrda qayta qurilgan. Bir qator tadqiqotchilarning fikricha, xorazmliklar Chilpiqdan Xorazmshohlar davlatining boshqa qal’alari qatorida signal va mudofaa minorasi sifatida foydalangan. Chilpiq Qoraqalpog‘istonning eng yorqin diqqatga sazovor joylaridan biri bo‘lib, uning tasviri hatto respublika gerbiga ham tushirilgan.